Gergedan türlerinin nesli tükenmekte olan türler arasında yer almasına neden olan birçok faktör vardır. Gergedanların sayılarının azalmasının ardındaki en büyük neden ise kaçak avlanmadır.
Kenya’daki en önemli yaban hayatı alanlarından biri de bölgedeki en yüksek vahşi hayvan çeşitliliğine sahip Laikipia bölgesidir. Bu durum bölge için büyük bir nimet olsa da, kaçak avcıların yasadışı ama kârlı buldukları gergedan boynuzu ticaretine kaynak sağlamak amacıyla gergedanları avlamak için sık sık bu bölgeye inmesi büyük bir problemdir.
İlginç bir şekilde Laikipia, gergedanlardan Rothschild zürafalarına ve Afrika yaban köpeklerinden Jackson’s hartebeest antilobuna kadar nesli tükenmekte olan en fazla sayıda memeliye ev sahipliği yapmaktadır. Tüm bunların arasında gergedan popülasyonundaki ciddi düşüş en dikkat çekici olanıdır. Şu anda bu muhteşem canlılar, gerekli önlemler alınmadığı takdirde yok olmanın eşiğindedir.
Durumun vahametini ortaya koymaya yardımcı olması açısından, 1970’lerde siyah gergedan nüfusu 20.000’in üzerindeydi. Yıllar içinde yapılan kaçak avlanma nedeniyle 1980’lerde sayıları 200’lere kadar düştü. Gergedan boynuzları, geleneksel Çin ilaçları ve tılsımlarının yapımı için Asya pazarında büyük talep görmektedir. Piyasa bu boynuzlar için yüksek bir fiyat ödemeye hazır olduğundan bu durum kaçak avcılığı teşvik etmektedir. Laikipia bölgesine komşu Somali’den gelen ateşli silahların çoğalması, haydutların kaçak avcılık faaliyetleri için karaborsadan farklı ateşli silahlar ve mühimmat elde edebilmeleri nedeniyle durum daha da kötüye gitmektedir.
Ne değişti?
1990’lara gelindiğinde, hükümet için kalan gergedan nüfusunun yok olma riskiyle karşı karşıya olduğu açıktı. Çünkü sayıları çok azdı ve başarılı bir şekilde üreyemeyecek kadar dağılmışlardı. Kenya Vahşi Yaşam Servisi (KWS) ve Kenya’daki koruma uzmanları, kalan nüfusu korumak ve muhafaza etmek amacıyla gergedanların sıkı bir şekilde korunması konusunda fikir birliğine vardı. Bu durum, Laikipia bölgesindeki yüksek koruma altındaki özel arazilerde bu muhteşem hayvanın korunmasına öncülük etmek üzere Kenya Vahşi Yaşam Servisi’nin himayesindeki Özel Arazi Gergedan Koruma Alanları Birliği’nin (APLRS) kurulmasına yol açmıştır.
Kenya‘daki gergedanlar artık rahat bir nefes alabilir. Çünkü bu özel alanların çabaları onların güvenliklerinin şimdilik garanti altına alınmasını sağlamıştır. Şu anda Laikipia’da yedi üye sığınak bulunmaktadır. Bunlar arasında Lewa Yaban Hayatı Koruma Alanı, Ol Jogi Oyun Rezervi, Büyük Yaşam Vakfı, Borana Koruma Alanı, Solio Oyun Rezervi, II Ngwesi Grup Çiftliği ve Ol Pejeta Koruma Alanı bulunmaktadır.
Bu gergedan koruma alanları, yerli ve yabancı ziyaretçilere açık, gergedanlarla ve diğer vahşi hayvanlarla unutulmaz deneyimler ve etkileşimler yaşayabilecekleri benzersiz lüks konaklama imkanlarına sahiptir.
Bu koruma alanlarındaki gergedanlar arasında, nesli kritik derecede tehlike altındayken koruma çabaları sonucunda nüfusu yeniden istikrarlı bir şekilde artan siyah gergedan da bulunmaktadır. 2009’da sadece dört olan sayı şimdi yüzün üzerine çıkmıştır.
Ol Pejeta Koruma Alanı’nda, gezegende hayatta kalan son iki dişi kuzey beyaz gergedanı, Fatu ve Najin’i görebilirsiniz. Ne yazık ki, hayatta kalan son erkek beyaz gergedan Sudan, 45 yaşında hayata veda etti.
Kuzey beyaz gergedanı, bir zamanlar Uganda, Sudan, Çad ve Demokratik Kongo Cumhuriyeti’nin bazı bölgelerinde serbestçe dolaşan beyaz gergedanın bir alt türüdür. Bu koruma alanlarındaki gönüllü programı, lüks konaklamaları Kenya ve ötesindeki gergedanlara yardım etmenin somut yollarıyla birleştirdiği için benzersizdir. Ayrıca Kenya’daki gergedanların korunmasına katkıda bulunmak isteyen bağışçılara da açıktır. Bu gönüllü programları, insanlar koruma alanlarından ayrılıp evlerine döndükten sonra bile gergedanları hayatta tutmak için verilen mücadelenin sürdürülmesinde etkili olmuştur.
Hükümet, teknoloji ve bağışçılar bu koruma çabalarında kilit rol oynamıştır. Gergedan güvenlik personelinin, iz sürücü köpeklerin, gergedan izleme ekipmanlarının, muhbir programlarının ve gergedan koruma alanları boyunca güvenlik devriyesi sağlayan uçakların varlığının artması sayesinde kaçak avcılar artık büyük ölçüde engellenmektedir.
Ekipler, bu eşsiz memelilerin devamlılığını sağlamak amacıyla biyolojik yönetim, maksimum büyüme ve genetik çeşitlilik sağlamak için metodik olarak çalışırken, gergedanlar artık rahatlayabilir ve Özel Arazi Gergedan Koruma Alanları Birliği’nin (APLRS) korumasının keyfini çıkarabilir.
FABE TRAVEL