Namibyalıların geride bıraktığı efsane ve mitler, nesilden nesile aktarılan sözlü bir gelenekle yaşatılmaktadır. Kabilelerin din, yaşamın kökeni ya da sadece tarih öncesi hayvanlarla ilgili inançlarını temsil eden bu hikayeler, bugün bildiğimiz Namibya ve kültürüne ışık tutmamıza yardımcı olmaktadır. İşte bu efsane ve mitlerden birkaçı…
Çöldeki peri çemberleri
Namib Çölü’nün pek çok doğa harikası arasında çorak araziye dağılmış yüzlerce dairesel yama olan peri çemberleri de yer almaktadır. Bu eşsiz dairelerin kökenine ilişkin birçok efsane ortaya çıkmış olup, bazıları bunların Tanrı’nın ayak izleri olduğunu iddia etmektedir. Himbaların bir sözlü efsanesine göre, çemberler tanrılar tarafından bırakılmıştır. Bir diğerine göre ise yer kabuğunun altında yaşayan bir ejderha, yeryüzündeki bitki örtüsünü ateş püskürterek yakmıştır.
Makuru efsanesi
İnsanlığın kökeni hakkındaki Herero halkının inandığı efsane Makuru ve eşi Kamungarunga’nın Omumborombonga olarak bilinen kutsal bir ağacın köklerinden türediğidir. Bu ağacın bilimsel adı Combretum imberbe’dir. Su üzerinde yüzememesi nedeniyle yaygın olarak kurşun ağacı olarak da bilinmektedir. Hererolar ayrıca değerli sığırlarının kurşun ağacından türediğine, diğer hayvanların ve kabilelerin ise sıradan çiçeklerden türediğine ve topraktan sürünerek çıktığına inanmaktadır. Omumborombonga ‘yaşamın babası’ olarak saygı görmektedir ve Hererolar bu ağaçlara rastladıklarında köklerine dallar atarak saygılarını sunmaktadır.
Khwe ve fil
Namibya’nın kuzeydoğusundaki Zambezi bölgesinde yaşayan Kwhe halkının inandığı efsane fillerin aslen insan olduğudur. Bu yüzden efsanelerinde filleri güçlü, bilge reisler ve polis memurları olarak tasvir ederler. Bir hikâyede fil, bir su aygırını halat çekme oyununda yendikten sonra burnunu uzatır. Başka bir hikâyede ise fil, bir timsahla kavga ettikten sonra burnunu uzatır. İkinci hikâye insanlara fillerin öfkesi hakkında uyarı niteliğindedir.
Peygamberdevesi ve San
Efsaneye göre Peygamberdevesi hayat veren ve ateşi ilk verendi. Sanlar peygamberdevesini bir tanrı olarak değil, Sanların ideal insan fikrini temsil eden daha yüksek bir insan formu olarak görmektedir. Namibya‘nın kayalık ve dağlık bölgelerinde hala görülebilen antik kaya sanatlarında çok iyi temsil etmişlerdir. Peygamberdevesinin San ateşini bir devekuşunun kanatlarının altından kaparak getirdiği söylenir. Devekuşu, diğerlerininkinden çok daha lezzetli olan yemeğini hazırlamak için kanatlarının altında ateş tutmaktadır. Yemeğini çiğ yemeye alışkın olan peygamberdevesi, devekuşunu kandırarak ateşi kendisi için kapar. Bu aşağılayıcı kaybın devekuşlarının uçamamasının nedeni olduğu, kalan küçük ateşlerini korumak için kanatlarını sıkı tutmayı tercih ettikleri söylenmektedir.
Baş aşağı duran ağaç hakkındaki efsane
Efsaneye göre baobab ağacı, ‘baş aşağı duran ağaç’ ya da ‘hayalet ağaç’, bakımsızlık ve değerinin bilinmemesi nedeniyle bu hale gelmiştir. Baobabın sürekli olarak diğer ağaçlarla nasıl göründüğünü karşılaştırdığı ve akranlarını daha çekici bulduğu söylenmektedir. Tüm şikayetlerinden ve diğer ağaçların neden daha iyi göründüğüne dair sorularından bıkan Tanrı, baobabı kaldırıp baş aşağı dikerek, yakındaki göldeki yansımasını bir daha asla görememesini ve şikâyet edememesini sağlamıştır.
Balık Nehri Kanyonu
Namibya’nın Balık Nehri Kanyonu en çok ziyaret edilen turistik yerlerden biri olabilir. Ancak ziyaret eden pek çok kişi buranın nasıl ortaya çıktığına dair efsaneden habersizdir.
San halkına göre, Kouteign Kooru adlı bir yılan, kendisini yakalamak isteyenlerden kaçarken kanyonun devasa topraklarında sığınak arar. Kooru o kadar büyüktü ki bir su aygırından daha iriydi. Avcılar tarafından kovalanınca çöle kaçar ve yuva yapmaya başlar. Kanyon bu şekilde oluşur.
FABE TRAVEL